HET EVANGELIE VOLGENS LUCAS
​DÈ BIJBEL BESTAAT NIET
Dé Bijbel bestaat niet... alles wat we lezen is een vertaling en elke vertaling verandert iets aan de intentie van de grondtekst - gewild of ongewild... De eerste oorspronkelijk neergeschreven tekst hebben we niet en daar kunnen we dus ook niets over vertellen. Als we alle teksten (zeker de oudste vertalingen) naast elkaar leggen kunnen we wel nagaan wat historisch 'oorspronkelijk' is, maar zelfs dat is een soort van 'gissen'. Exegeten (Bijbelgeleerden) hebben gepoogd om de oorspronkelijke woorden van Jezus te reconstrueren, maar zelfs dat is geen exacte wetenschap maar 'interpretatie'. Daar bestaat dé Bijbel niet - we lezen telkens een hertaling of vertaling... en die zijn altijd met een welbepaalde reden geschreven.
Hierboven vind je een overzicht van alle grote vertaling in de meest gekende edities. Als je een Bijbel ter hand neemt, weet je dus best wel wat je aan het lezen bent - om te weten of het verstaanbaar is of niet, of het dicht bij het origineel ligt of eerder een interpretatie is. Hieronder merk je de verschillen in enkele Bijbelvertalingen als voorbeeld.
DE HISTORISCHE JEZUS
DE BIJBELSE BRONNEN OVER JEZUS
Paulus
De oudste teksten die handelen over Jezus zouden de brieven van Paulus zijn, geschreven tussen 46 en 62 n. Chr. Als missionaris reist hij zowat het hele Middellandse Zeegebied af om daar op bezoek te gaan bij de verschillende christelijke gemeenschappen en hen een hart onder de riem te steken door te vertellen over zijn geloof in Jezus. Na elke reis schrijft hij een brief om te antwoorden op hun vragen of hen op hun plaats te zetten als ze gemeenschappen niet christelijk genoeg samen leven. In de brieven vind je echter weinig terug over het leven van Jezus. Paulus is vooral bekommerd om zijn geloof uit te schrijven, namelijk dat Jezus die aan het kruis gestorven is, niet dood is, maar leeft (d.i. het kerygma – zijn geloofsbelijdenis).
De brieven zijn de eerste gelovige verhalen die spreken over Jezus Christus. We moeten hier wel de kritische kanttekening maken dat de brieven misschien wel veel zeggen over Jezus, maar niet allemaal van de hand van Paulus zijn. Van enkele brieven kunnen we met zekerheid stellen dat Paulus die geschreven heeft (bijv de brief aan de Romeinen of aan de Galaten), maar van Paulus' brief aan de Hebreeën weten we met 100% zekerheid dat Paulus die niet geschreven heeft en dat die bovendien ook niet aan de Hebreeën gericht was.
Marcus
MARCUS schreef zijn evangelie waarschijnlijk in Rome rond 70. Marcus is een bekeerde heiden en schrijft voor vervolgde christenen. Hij is een goede verteller met een rake taal. Hij citeert Aramese woorden, maar vertaalt die meteen. Ook legt hij geregeld joodse gebruiken uit. Het Marcusevangelie is het kortste evangelie: slechts 16 hoofdstukken. Het lijden en de verrijzenis van Jezus staan centraal.
Iets typisch voor zijn evangelie is het “Messiasgeheim”. Jezus wil niet dat zijn identiteit als Messias, als Zoon van God, bekend gemaakt wordt zolang hij leeft. Het Messiasgeheim moet bewaard worden tot na de verrijzenis. Als iemand zegt: “Ik ken U, U bent de Messias”, antwoordt Jezus kwaad: “Zwijg”. De visie van Marcus is dat je maar na het hele verhaal over Jezus' lijden, dood en verrijzenis kan begrijpen in welke zin Jezus Messias is.
Matteüs
MATTEÜS schreef zijn evangelie rond de jaren 80, in de streek ten noorden van Palestina. Matteüs is een jood die zich tot het christendom bekeerd heeft. Met zijn evangelie richt hij zich tot de joden die Jezus willen navolgen. Daarom verwijst hij vaak naar teksten uit de Tenach (het Oude Testament) en omdat zijn joodse lezers die kennen, legt hij die niet uit. Matteüs heeft veel aandacht voor de woorden van Jezus en in navolging van de vijf boeken van de Thora, bundelt hij Jezus’ woorden in vijf grote redevoeringen (waaronder de Bergrede).
Lucas
LUCAS schreef zijn evangelie ook rond de jaren 80, waarschijnlijk in Antiochië in Syrië. Hij is een bekeerde heiden met een Griekse opvoeding. Hij schrijft voor Grieks-sprekende christenen. Typisch joodse problemen en gebruiken laat hij achterwege om het zijn lezers niet moeilijk te maken of hij vervangt ze door Grieks-Romeine situaties.
Typisch voor Lucas is “de Jezus” die oog heeft voor de kleinen, de armen, de uitgestotenen…
Johannes
JOHANNES (of liever de groep schrijvers) schreef zijn evangelie rond het jaar 100, een tijd waar het jodendom en het christendom zich al volledig van elkaar losgemaakt hebben, in een grote stad in Klein-Azië, waarschijnlijk Efese. Hij richt zich dan ook vooral tot de christenen van Efese. Het evangelie van Johannes is het moeilijkste van de vier omdat het vol dubbele bodems en verwijzingen zit. Bovendien is het Johannesevangelie een heel spiritueel evangelie omdat het steeds in symbolen en allegorieën over Jezus spreekt.
​
Wie Johannes is, weten we eigenlijk niet. Misschien is het een leerling van de apostel Johannes; maar naar alle waarschijnlijkheid gaat het om de Johanneïsche school, een groep schrijvers die de Jezusverhalen bundelen, bewerken en daarna als één geheel uitgeven onder de naam van de apostel Johannes om het zo meer gewicht te geven.Het evangelie getuigt hoe dan ook van jarenlange bezinning over Jezus en zijn boodschap. Het geeft minder gebeurtenissen weer dan de andere evangelisten en waar dit wel gebeurt, noteert de schrijver er eigen bedenkingen bij.
DÈ JEZUS BESTAAT NIET...
INTERPRETATIES OVER JEZUS
JESUS christ superstar (1973)
THE Passion of christ (2004)
THE BLACK JESUS (2015)
THE NEW GOSpel (2020)
DE KENMERKEN VAN DE EVANGELISTEN
De kenmerken van de verschillende evangelisten zijn niet alleen te herkennen in de teksten zelf, maar ook in persiflages op Bijbelverhalen zoals de Monty Python-productie 'The life of Brian'. Daarin wordt het verhaal van Jezus verweven met het verhaal van de doodgewone jongen Brian die buitengewoon veel pech heeft. Bekijk de fragmenten en probeer na te gaan naar welke verhalen, maar vooral uit welke evangeliën, deze verhalen verwijzen.
DE SYNOPTISCHE KWESTIE
DE STRUCTUUR VAN HET LUCAS-EVANGELIE
